Onderwijs in dienst van de leerling
Weblog
Als je als jury lid Excellente scholen een school bezoekt dan heb je een flinke dosis informatie tot je genomen: inspectie rapporten (de school moet sowieso “goed” presteren) en de aanmeldingstekst waar de school haar excellentieprofiel uiteenzet.
Het project Excellente scholen is een enorm effectief middel om de toestand in onderwijsland te proeven. De scholen die de moed hebben zich aan te bieden, geven zich behoorlijk bloot. Ik denk dat het snel inzicht geeft in wat er goed en fout gaat in onderwijsland.
In dit proces formuleert de school haar profiel en de jury gaat in dialoog met de school. Daarbij praat je met de potentieel besten en dat levert waardevolle kennis op. Als je de toestand van het voetbal in een bepaald land wil weten, dan kan je duizenden voetballertjes gaan interviewen en daar statistiek op los laten; je kan ook kijken hoe het gaat met de beste clubs: dat levert direct inzicht op.
Als jury lid krijg je scholen met een veelheid aan plannen, extra programma´s, excursies en wat al niet, maar zonder een duidelijke “eenheid” in dat aanbod. Een Excellente school heeft een duidelijke aanpak, gestoeld op een visie die ervaarbaar is in de dagelijkse praktijk IN de lessen. Die praktijk betreft dan altijd direct of indirect de “interactie” tussen docent en leerling, dat is immers de sleutel tot succes. Het beruchte “Pygmalion effect” benadrukt het belang van die interactie.
De school met een excellentieprofiel heeft zichzelf uitgedaagd om optimaal te presteren, weet wat ze doet en waarom en evalueert de voortgang. Als je als jurylid “at random” een les binnenvalt ( wat wij mogen doen ) dan voel je direct of er een prikkelende sfeer van enthousiasme heerst of een klimaat waarin er angst voor fouten heerst. Als je dan een paar andere lessen bekijkt dan zie je al snel een coherent beeld (negatief dan wel positief).
Vaak zijn activerende werkvormen een teken dat er nagedacht wordt over de visie.
Mijn laatste bezoek van dit jaar was een hele fijne: de school (havo) had een sfeer van respect gerealiseerd die de leerlingen krachtig stimuleerden. Een leerling: ”op mijn vorige school had men het steeds over respect maar hier is het er gewoon” . Het is een hard gegeven dat welzijn en welbevinden vooraf gaat aan leren. Deze school had bovengemiddelde resultaten. Men wist de leerlingen intrinsiek te motiveren voor grotendeels zelfstandig werken, een opsteker voor havo.
Niet de leraar staat daarbij centraal maar het leerproces. De eigenwaarde was sterk ontwikkeld en het vertrouwen in de leerlingen blijkt uit ook het feit dat zij meebesluiten over de aanname van leraren. Gesprek met docenten en leerlingen toonden een zeer sterke consistente van dit excellentieprofiel.
Humberto Schwab - jurylid Excellente scholen
