Als jurylid Excellente Scholen een school bezoeken is een feest
Weblog
Voor het feest begint, moet er vaak wel een hobbel genomen worden. Het verkeer. Mijn laatste bezoek vergde twee uur reistijd met de auto, waar dat volgens de ANWB-planner maar vijftig minuten zou duren. Ik was op tijd, maar onderweg van obstakel naar obstakel hadden de zenuwen bij mij vrij spel. Te laat komen behoort niet tot de opties. De hele school zit op je te wachten.
Goede school
Een school die je bezoekt ter beoordeling van excellentie is een Goede school. Een voorwaarde om mee te doen aan het traject Excellente Scholen is namelijk een beoordeling Goed van de inspectie. De focus op het excellentieprofiel is er lang niet altijd bij het schoolteam. Voor hen is het normaal dat ze dit zo goed mogelijk doen. Een aantal kritische vragen over bijvoorbeeld de borging van het profiel kan bij de enthousiaste leraren een gevoel oproepen van ‘daar heb je weer van die bureaucraten die alles vastgelegd willen zien’. “Het zit in onze genen,” is dan ook een veel gehoord antwoord.
Maar terug naar het feestje. Vandaag bezoeken we een brede vmbo-school. Hoogtepunten zijn lesbezoeken en rondleidingen verzorgd door leerlingen, zéker op een vmbo. Leerlingen zijn in het algemeen heel open en als ze al geïnstrueerd zijn, dan is de instructie vaak niet blijven hangen.
Een goede biologieles
De leerling en ik komen een biologieles van een vmbo-g/t klas binnen die nog 15 minuten duurt. Een jonge lerares nodigt mij uit om ergens te gaan zitten, want staan is zo ongezellig. Een paar jongens kijken besmuikt naar mij. Ik ga naast een leerling zitten en kijk mee met wat hij aan het doen is. Ze zijn bezig met een hoofdstuk over het mannelijke voortplantingsorgaan. In ieder geval geen saai onderwerp. Nu snap ik de wat zenuwachtige reactie van een paar jongens. Mijn buurman vertelt dat hij biologie best een moeilijk vak vindt. Het is zoveel leeswerk met veel moeilijke woorden. Daarom zit hij op de eerste rij. “Ik heb veel hulp nodig,” zegt hij. Op het interactieve schoolbord staan opdrachten uit het boek en twee andere instructies: vinger opsteken en zachtjes praten als er toestemming is om met de buurman/vrouw te overleggen. Daarnaast staat een bom afgebeeld met het aantal minuten dat leerlingen nog aan het huiswerk kunnen werken. Er wordt rustig gewerkt en veel leerlingen van de achterste rijen halen hun extra opdrachten op die voor in de klas liggen.
De bom gaat af. Iedereen doet zijn boeken in de tas. Na een korte inpaktijd vraagt de juf stilte. “Wat hebben jullie vandaag geleerd?” vraagt ze. Zonder al te veel gedoe wordt de werking van het geslachtsorgaan nog een keer doorgenomen. Ze sluit dit deel af met de opmerking: “Vandaag was het de techniek, volgende week de rest.” Er wordt hartelijk gelachen. Daarna worden de pedagogische doelen geëvalueerd. Een paar druktemakers krijgen een compliment. Een paar meisjes krijgen te horen dat de onderlinge overleggen wel over het onderwerp moeten gaan en niet over, ja zeg het maar. De bel gaat.
Eruit halen wat erin zit
Wat een prachtige les. Daar word ik gelukkig van! Er is differentiatie, het is een les met een kop & een staart en er zijn duidelijke, expliciete leerdoelen op twee niveaus: didactisch en pedagogisch. Bovendien heerst er een heel veilig klimaat in de klas, ook bij dit onderwerp. Het excellentieprofiel van deze school? Eruit halen wat erin zit. Deze les draagt daar duidelijk aan bij.
Is het een feestje?
Op weg naar een volgende les met mijn begeleidster, vraag ik of zij naar school gaan een feest vindt. Ze antwoordt dat het zeker niet alle dagen feest is. Maar ze heeft wel heel bewust voor deze school gekozen, want al die praktijkvakken laten de school bruisen. Alleen maar theorievakken is ook zo saai.
Bart Engbers
Bart Engbers is jurylid Excellente Scholen – voortgezet onderwijs. Hij is gepensioneerd en is op dit moment actief binnen het Platform TL en het Jeugd Cultuur Fonds. De laatste tien jaar van zijn arbeidzame leven was Bart directeur van het Vader Rijn College in Utrecht Overvecht, een brede vmbo-school met vooral Marokkaanse en Turkse leerlingen.
Daarvoor studeerde hij geschiedenis en was hij achtereenvolgens geschiedenisleraar, curriculumontwikkelaar bij de middenschool De Witte Raaf en fusieonderhandelaar in het Utrechtse onderwijs in de jaren '90.
Over Excellente scholen
Excellente scholen zijn scholen met bijzondere kwaliteiten. Naast goed onderwijs hebben deze scholen een specifiek en uniek excellentieprofiel. Dit jaar hebben 121* scholen/schoolsoorten zich aangemeld voor het traject Excellente Scholen. Er zitten nog 93 scholen in de procedure. Deze scholen worden momenteel door de onafhankelijke jury beoordeeld. Op maandag 22 januari 2018 wordt bekend welke kandidaat Excellente scholen het predicaat Excellente School ontvangen.
*Een aanmelding vmbo-breed wordt voortaan in tellingen uitgesplitst in vmbo-basis, vmbo-kader & vmbo-g/t. Hierdoor wijken deze aantallen af van eerder gecommuniceerde aantallen over aanmeldingen en kandidaten Excellente scholen.